Hoewel we al de nodige jaartjes gewend zijn aan digitaal beeld, blijft de verwarring over het onderwerp pixels en resolutie nog steeds actueel. Wat betekenen deze termen en hoe krijgt u de beste weergave op beeldscherm of papier?
Wat is een pixel?
Elk digitaal beeld – of het nu een digitale foto is of een gescande afbeelding – is opgebouwd uit uniform gekleurde puntjes, zoals een Ministeck-plaatje. Deze zogenoemde pixels kunnen meer dan 16 miljoen kleuren hebben. Alle apparaten die digitaal beeld opnemen of weergeven werken op basis van deze gekleurde beeldpuntjes. Bij de sensor van een camera en bij beeldschermen (telefoon, monitor, televisie, beamer) wordt het aantal pixels gebruikt om het detail in de opname of weergave aan te duiden. In de specificaties van de betreffende apparaten is dit aantal pixels te vinden onder de term resolutie. Zo heeft een sensor met 10 miljoen pixels een ‘resolutie’ van 3888 x 2592 pixels, is de ‘resolutie’ van een computerbeeldscherm 1280 x 1024 pixels en wordt het beeld van een full hdtelevisie beschreven door 1920 x 1080 pixels.
Pixel of resolutie?
De aanduiding resolutie is echter niet correct, omdat dit eigenlijk het aantal pixels per lengte-eenheid moet zijn. De opmerking ‘ik heb een monitor met een resolutie van 92 dpi (dots per inch)’ zal door niemand begrepen worden als ‘ik heb een 24inch-breedbeeldmonitor met 1920 x 1080 pixels’. ‘Mijn digitale camera heeft een resolutie van 4000 dpi (spiegelreflex met 10 Mp-sensor)’ is technisch wel correct, maar leidt in de dagelijkse conversatie tot onbegrip.
Resolutie
Als we foto’s gaan afdrukken wordt de term resolutie ook gebruikt en deze keer correct. Want als wordt gezegd dat 300 dpi de optimale kwaliteit is voor een standaardafdruk van 15 x 10 cm, dan worden er ook echt 300 beeldpunten gebruikt per 2,54 cm om de foto af te drukken. Pixels zijn nu wel correct gekoppeld aan een lengte-eenheid. De vraag is nu echter hoe we weten hoe groot een afdruk kan zijn als we een digitale foto hebben van bijvoorbeeld 3888 x 2592 pixels? We kunnen dat uitrekenen met behulp van de afdrukresolutie en voor de volledigheid doen we dat toch maar even, hoewel u natuurlijk niet voortdurend met een rekenmachine in de hand de grootte van de afdruk van uw foto’s moet gaan bepalen. Gesteld dat we de genoemde foto van 3888 x 2592 pixels (10 Mp) willen afdrukken met 300 dpi, dan weten we dus dat we 300 pixels nodig hebben om 25,4 mm af te drukken. Met 3888 pixels wordt de breedte dan (3888/300) x25,4=329mm en de hoogte met 2592 pixels wordt dan 219 mm, dus ruim 30 x 20 cm, een A4-tje.
De praktijk
|
Voor de beste weergave van foto’s moeten de pixels van de foto aansluiten bij de pixels van het beeldscherm of de afdruk. Foto’s moeten daarom in veel gevallen verkleind worden en ook moet de verhouding veelal aangepast worden. Een digitale foto heeft de beeldverhouding 4:3, terwijl de televisie waarop u ze wilt laten zien 16:9 is. Wilt u geen vervorming, zwarte balken of afgehakte hoofden en voeten, dan zult u de verhouding moeten aanpassen. Hoe foto’s te verkleinen en de verhouding aan te passen leest u in het kader hiernaast. Voor de meest gangbare weergave-apparauur en afdrukmogelijkheden geven we hier een kort overzicht.
Mobiele telefoon
De beeldschermpjes van mobiele telefoons worden steeds beter en groter. U kunt ze als fotoviewer gebruiken. Het aantal pixels is echter niet hoog en u kunt uw foto’s verkleinen tot 320 x 240 pixels. Let daarbij wel op de beeldverhouding. Kijk in de specificaties van uw telefoon hoe groot het scherm is in pixels. Voordeel van verkleinen is dat u in het interne geheugen of op een geheugenkaartje veel meer foto’s kunt zetten. Ook sommige mp3-spelers hebben een lcd-scherm van dat formaat.
Smartphone
De schermpjes van smartphones hebben over het algemeen een hogere detailweergave dan een gewone mobiele telefoon. Ze zijn vaak ook breedbeeld. Er zijn overigens behoorlijke verschillen, dus raadpleeg eerst de specificaties. Op steeds meer modellen is het scherm 800 x 480 pixels in 4 inch, aantallen beeldpunten die vroeger normaal waren op een crt-monitor van 15 inch!
Fotolijstjes
Bestaat bij mobiele telefoons en smartphones een grote variëteit in aantallen pixels en beeldverhoudingen, ook bij digitale fotolijstjes is een zekere wildgroei te herkennen. De goedkoopste lijstjes met een diameter van 7 inch hebben 480 x 234 pixels (2:1), terwijl een fotolijst van 10 inch in 4:3-verhouding foto’s van 1024 x 768 pixels beeldvullend kan laten zien. Met daartussen allerlei soorten en maten. Kijk ook hier weer goed naar het juiste aantal pixels, voordat u de foto’s op maat maakt.
Internet
Voor het vertonen van foto’s op internet is er geen vaste maat of beeldverhouding aan te geven. De meeste internetters surfen nog op een monitor met 1024 x 768 pixels, dus wilt u een foto op de helft van de gehele schermbreedte laten zien, dan is 500 pixels breed een mooie maat. Heeft iemand een scherm van 1920 x 1080 pixels, dan zal diezelfde foto slechts een kwart van de schermbreedte beslaan. De genoemde 500 pixels is ook een gangbaar formaat voor Hyves en Flickr, waarbij bij de laatste website ook grotere foto’s geüpload kunnen worden.
Lcd-monitor
Wilt u een foto beeldvullend als bureaubladachtergrond gebruiken, dan moet u de foto aanpassen aan het aantal pixels dat het beeldscherm weergeeft. Dat kunt u vinden door rechts te klikken op een leeg gedeelte van het Bureaublad en te kiezen voor Eigenschappen en vervolgens de tab Instellingen (XP) of Aan persoonlijke voorkeuzen aanpassen, Beeldscherminstellingen (Vista).
Televisie
Wilt u uw foto’s op televisie laten zien, bijvoorbeeld via een directe hdmi-aansluiting of via een dvd, dan kunt u in dat laatste geval de foto’s ook verkleinen tot het formaat van het scherm. Een beeldbuistelevisie neemt genoegen met 720 x 576 pixels. Een full hd-scherm vraagt 1920 x 1080 pixels.
Beamer
De aantallen pixels van beamers komen grotendeels overeen met die van beeldschermen. Hier wordt echter niet altijd het exacte aantal pixels genoemd, maar termen afgeleid van het oude vga-principe, zoals WXGA. Elke beamer heeft een zogeheten ‘native resolution’, waarbij echte pixels worden weergegeven, maar kan ook opschalen naar grotere formaten en andere beeldverhoudingen. Dit gaat echter altijd gepaard met kwaliteitsverlies.
Afdrukken
|
Theoretisch drukken we foto’s af met 300 dpi en kunnen we uit het aantal pixels van de sensor het afdrukformaat van een foto berekenen. Een hogere resolutie levert geen hogere afdrukkwaliteit op. Een lagere afdrukresolutie kan wel praktisch zijn. Allereerst is ze afhankelijk van de kijkafstand. Hoe verder u weg staat van de afdruk, des te lager de resolutie mag zijn. Een foto van 15 x 10 cm bekijkt u op halve armlengte en dan is 300 dpi nodig voor een maximale visuele scherpte. Een afdruk van 30 x 20 cm bekijken we echter al op volle armlengte en dan is 200 dpi al ruim voldoende. Bij een billboard langs de snelweg worden slechts 32 puntjes per inch gebruikt en toch is het beeld van 20 meter afstand scherp. Tevens speelt de kwaliteit van het papier een rol. Op hoogwaardig fotopapier of in een glossy magazine heeft 300 dpi op leesafstand zin, maar in een krant vloeien 300 druppels inkt op 25 mm geheel in elkaar over en volstaat 175 dpi. Ook de nauwkeurigheid van het uitvoerapparaat heeft invloed. Een fotoprinter kan 300 puntjes in een inch plaatsen, maar bij standaardprinter stopt de nauwkeurigheid ergens rond de 200 dpi. In de tabellen hieronder hebben we enkele richtgetallen gegeven en het kader hiernaast leest u meer over dpi en vergroten.
Conclusie
Onze digitale camera produceert veel pixels en voor bijna alle presentatie- en publicatievormen zelfs veel te veel. Ook de verhouding van het beeld stemt niet altijd overeen met het medium waar we de foto op laten zien. Maak uw foto’s dus op maat. Verminder het aantal pixels tot dat van het beeldscherm of afdrukformaat met de optie Afbeeldingsgrootte in een fotobewerkingsprogramma en wijzig eventueel ook de beeldverhouding met de optie Doek/Canvasgrootte. U hebt dan niet alleen een betere weergavekwaliteit, tevens zijn de bestanden veel kleiner, zodat u ook meer foto’s op een usb-stick of geheugenkaartje kunt zetten.
Tabel beeldscherm
Beeldscherm | Beeldverhouding | Aantal pixels | |
---|---|---|---|
Mobiele telefoon | Nokia 6300 | 4:3 | 320 x 240 |
LG Cookie | 5:3 | 400 x 240 | |
Smartphone | iPhone | 3:2 | 480 x 320 |
HTC Touch HD | 5:3 | 800 x 480 | |
Fotolijstje | 7 inch | 2:1 | 480 x 234 |
8 inch | 5:3 / 4:3 | 800 x 480/ 800 x 600 | |
10 inch | 4:3 | 1024 x 768 | |
Internet | Webpagina | n.v.t. | max. 1000 px breed |
Flickr | n.v.t. | 500 px (max. 1024 px) | |
Hyves | n.v.t. | 500 px | |
LCD-monitor | 15 inch | 4:3 | 1024 x 768 |
(Bureaublad- | 17 inch | 4:3 | 1280 x 1024 |
achtergrond) | 22 inch | 16:10 | 1680 x 1050 |
24 inch | 16:9 / 16:10 | 1920 x 1080/ 1920 x 1200 | |
Televisie | Beeldbuis | 4:3 | 720 x 576 |
Hd-ready 720p | 16:9 | 1280 x 720/ 1366 x 768 | |
Full hd 1080i/p | 16:9 | 1920 x 1080 | |
Beamer | XGA | 4:3 | 1024 x 768 |
WXGA | 5:3 | 1280 x 768 | |
Hd 720p | 16:9 | 1280 x 720 | |
Hd 1080i/p | 16:9 | 1920 x 1080 |
Tabel afdrukken
Afdrukken | Beeldverhouding | Aantal pixels | |
---|---|---|---|
Los en fotoboek | 15 x 10 cm | 3:2 | 250 dpi/ 1500 x 1000 |
18 x 13 cm | 3:2,16 | 225 dpi/ 1600 x 1160 | |
20 x 15 cm | 4:3 | 200 dpi/ 1600 x 1200 | |
Vergroting | 30 x 20 cm | 3:2 | 185 dpi/ 2220 x 1480 |
40 x 30 cm | 4:3 | 150 dpi/ 2400 x 1800 | |
45 x 30 cm | 3:2 | 150 dpi / 2700 x 1800 | |
Poster | 60 x 40 cm | 3:2 | 120 dpi / 2880 x 1920 |
70 x 50 cm | 7:5 | 100 dpi / 2800 x 2000 | |
Canvas | 50 x 50 cm | 1:1 | 125 dpi / 2500 x 2500 |
Laserprinter | 20 x 15 cm | 4:3 | 225 dpi / 1800 x 1350 |
Krant | 20 x 15 cm | 4:3 | 175 dpi / 1400 x 1050 |
Bron: Computer Idee